COĞRAFİ İŞARET HAKKINDA GENEL BİLGİ
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir.
Coğrafi işaretler,
MENŞE adı
MAHREÇ işareti olarak ikiye ayrılmıştır.
Bir ürünün Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanması
Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanması
Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması durumunda "menşe adını" belirtir.
Bir Ürünün Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, veya bölgeden kaynaklanması
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş olması Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması , durumunda "mahreç işareti" göstergesini belirtir.
COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSU
Coğrafi İşaret Başvurusu Nasıl Yapılmalıdır?
1.Coğrafi İşaret Tescili Başvuru Formu (TPE-C-01) daktilo veya bilgisayar ortamında eksiksiz olarak doldurulmalıdır.
2.Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge gönderilmelidir.
Form Ekinde Bulunması Gereken Dokümanlar Nelerdir?
1. Alanında uzman kuruluşların görüşlerinin form ekinde sunulması gerekir.
a. Ürünün tanımı fiziksel, kimyasal ve benzeri ayırt edici özellikleri ile üretim tekniğini (aynı tür ürüne ait genel üretim metotlarından ziyade tescile konu ürünün varsa yöreye özgü özellikler taşıyan üretim metodu);
b. Coğrafi işaret tesciline konu ürün ile ürünün üretiminin yapılacağı coğrafi alan bağlantısının ve ürünün söz konusu alandan aldığı özelliklerin ayrıntılarıyla açıklanması gerekir. Ayrıca ürünün coğrafi bölge ile ne şekilde ve ne derecede bağlı olduğu açıklanmalı, bu bağın niteliği ve vazgeçilmezliği, o bölgeden kaynaklandığını belirten özellikleri açıklayan ve kanıtlayan uzman kuruluşların görüşlerinin bulunması gerekir. (Üniversite, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Kuruluşları v.b.)
2. Ürünün coğrafi işaret tanımına uyduğunu belgeyen dokumanların form ekinde bulunması gerekir. (Gazete, makale, araştırma yazıları vb.)
Form Nasıl Doldurulmalıdır?
Başvuru Tarihi:Enstitü tarafından verilir.
Başvuru No: Enstitü tarafından verilir.
Coğrafi İşaretin Adı:Coğrafi işaretin tam adı yazılmalıdır. (Örneğin “Malatya Kayısısı”)
Ürünün Adı: Coğrafi alanın ismi yer almaksızın sadece ürünün adı yazılmalıdır. Örneğin “Malatya Kayısısı” için yapılan coğrafi işaret başvurusunda “Ürünün Adı” “kayısı”dır.)
Coğrafi İşaretin Türü:“MENŞE adı” veya “MAHREÇ işareti” tanımlarından hangisi uygun ise sadece o yazılmalıdır. (Bu seçeneğe ait destekleyici bilgi ve belgelerin de ek olarak sunulması gerekir.)
Kullanım Biçimi:Ürünün nitelikleri göz önünde bulundurularak, markalama, etiketleme veya işaretleme usullerinden sadece bir tanesi belirtilmeli ve bu hususa ait açıklamalar yapılmalıdır. (Markalama; üreticilerin kendilerine ait markalarla birlikte coğrafi işareti ürünlerinin üzerinde kullanmalarını ifade eder. Etiketleme; başvuru sırasında görsel örneği belirlenmiş etiketin, üreticilerin markaları olmaksızın üretilen tüm ürünlerde kullanılmasını ifade eder.) Tescili talep edilen coğrafi işaretin standart karakterlerde yazılmış bir kelime unsurundan ibaret olmaması; (i) kelime unsurunun yanı sıra şekli unsur da içermesi ya da, (ii) kullanım şekli olarak “etiketleme” usulünün seçilmesi hallerinde, ilgili coğrafi işaret (i) ya da etiket (ii) örneğinin 7x7 cm boyutlarında hazırlanarak başvuru ekinde sunulması gerekir.
Üretim Alanı:Ürünün üretildiği coğrafi alan ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Bu bilgiler, gerekiyorsa harita ile desteklenebilir.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri: Ürünün fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve benzeri ilgili özelliklerini açıklayıcı teknik bilgiler bulunmalıdır. Tescile konu edilen ürünü diğer yörelerde üretilen benzer ürünlerden ayıran özellikler; üretim alanına ait iklim, toprak ve beşeri faktör özelliklerinin ürün üzerindeki ayırt edici etkileri tüm ayrıntılarıyla bu kısma yazılmalıdır. Bu amaçla daha önce ürünle ilgili yapılmış bilimsel çalışmaların eklenmesi veya böyle bir çalışma yoksa uzman kuruluşlar ile yapılacak bir çalışmayla başvurunun şekillendirilmesi gerekir. (Üniversite, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma kuruluşları v.b.)
Üretim Metodu: Aynı tür ürüne ait genel üretim metotlarından ziyade, tescile konu ürünün varsa yöreye özgü özellikler taşıyan üretim metodu, üretimde kullanılan özel araçlar ve özellikleri tüm detaylarıyla açıklanmalıdır.
Coğrafi İşaretin Türü Mahreç İşareti ise Üretim Alanında Gerçekleşmesi Zorunlu Bulunan Özellikler: Mahreç işaretine konu ürünün en az bir özelliği belirtilen coğrafi alanda gerçekleştirilmesi kaydıyla, ürünün diğer yerlerde de üretilmesi mümkündür. Ürünün hangi özellik veya özelliklerinin yukarıda belirtilen üretim alanı içinde gerçekleştirilmesi gerektiği açıkça ifade edilmelidir. Denetleme: Coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunan kişi ya da kuruluş, ürünün üretimi, işlenmesi veya ilgili diğer işlemleri hakkında yeterliğe sahip, yasal kuruluş biçimine bakılmaksızın herhangi bir dernek, birlik veya benzeri örgütten oluşan tarafsız bir denetim komisyonu oluşturmakla yükümlüdür.
Denetim komisyonu; a. Coğrafi işaret başvurusunu yapan kuruluştan bağımsız olmalıdır; b. Alanında uzman kuruluşlar tarafından oluşturulmalıdır; c. Komisyonda bulunacak kuruluşların (kişi adı belirtilmeksizin) taahhütnameleri bulunmalıdır; d. Denetimin nasıl yapılacağı ve ürünün hangi özelliklerinin kontrol edileceği ile denetim dönemleri (üretim, pazarlama, saklama, ambalajlama aşamaları gibi) ve denetleme kriterleri konusunda açıklayıcı bilgilerin başvuru formunda yer alması gerekir. Denetim komisyonu, görevini tam olarak yerine getirmek için yeterli personel, donanım ve diğer olanaklara sahip olmalıdır. Denetim komisyonu, üretim aşamalarının yanı sıra şikâyet halinde de denetim yapabilmelidir. Ayrıca denetimde yer alan her bir kuruluştan alınacak denetimlerin 555 Sayılı KHK hükümlerine uygun olarak yerine getireceğine ilişkin resmi onaylı ve kişi adı belirtmeyen aşağıda belirtilen örneğe uygun taahhütnamelerin başvuru formuna eklenmesi gerekir.
Coğrafi İşaret Taahhütname Örneği: “.........................” ibareli coğrafi işaretin tescil belgesinde belirtilen özelliklere uygun üretiminin yapılması için oluşturulan denetim komisyonunda, Kurumumuzu temsilen görevlendirilen uzman kişinin Kurumumuz adına yapacağı denetim görevini, 555 Sayılı KHK hükümlerine uygun olarak yerine getirileceğini taahhüt ederiz.
BİTKİLER İÇİN (Örneğin “Aydın İnciri” “Çorum Leblebisi” “Kırkağaç kavunu”)
- Üretim Metudo
- İklim İstekleri
- Toprak İstekleri
- Yetiştirme İşlemleri (Sulama-Gübreleme)
- Hasat
- Ürünün Ayırt Edici Özellikleri
- Meyve Özellikleri (Kök-Gövde-Yaprak-Çiçek-Meyve)