Yerel Tohumlar Korunmalı

---

 

Ata mirası tohumlar artık koruma altında

Nesli tükenmek üzere olan Osmanlı çileği, deli bezelye ve pembe domates gibi 50’yi aşkın ürün, Tohum Takas Ağı Projesi ile yeniden aramıza katılıyor. Sırada; karakılçık, saz çavdarı, sarı buğday, kavılca, Çanakkale börülcesi, Çarşamba salatalığı, çekirdeği çizgili karpuz var.

SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Türkiye’nin eşsiz biyolojik çeşitliliğini korumak için harekete geçen Buğday Derneği, yüzde 100 doğal ürünlerin yeniden hayatımıza girmesi için kolları sıvadı. Dernek, Anadolu’nun dört bir yanındaki, ata yadigârı tohumluklarla üretim yapan üreticileri aynı zeminde buluşturdu. Dernek, Tohum Takas Ağı Kampanyası ile farklı bölgelerde yetiştirilen 42 ayrı cinsten, 155 yerel çeşidin ekimini sağladı. Türkiye’de toplam 27 çiftlikte 4 bin 715 dönüm arazi projeye dahil edildi.

50 TOHUM ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ

Derneğin Tohum Takas Ağı Koordinatörü Durukan Dudu, bu sene 50’yi aşkın çeşit üzerinde çalışmaya başladıklarını söyleyerek, “Gelecek nesillerin doğal tohumlardan yoksun olmasını istemeyiz. Tohumları korumanın en iyi yolu onların ekimlerini yapmak, hasatlarını toplamak ve tüketmek. Biz de bunu yapıyoruz” dedi. Tohumlukların yüzde 100 yerli ve doğal olmasına özen gösterildiğini vurgulayan Dudu, bu tohumluklar için bir standart belirlendiğini dile getirerek, “Yüzlerce yıldır ekilen tohumluklar saklanıp yeniden ekilen, nesilden nesile aktarılan tohumlar. O tohumu nesillerdir eken çiftçilerle görüşüyoruz. Verileri topluyoruz. Ekimden önce, tohumları Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne (TOTEM) göndererek kontrol ediyoruz. Uzmanlardan ve çiftçilerden oluşan Yönlendirme Komitemiz var. Kararlar, bu şekilde alınıp tohumlar ekiliyor” diye konuştu.

DELİ BEZELYE, PEMBE DOMATES

Dernek bugüne kadar yaptığı çalışmalarla pek çok ürünü yeniden hayata döndürdü. Dudu, “En dikkat çekenleri deli bezelye, Osmanlı çileği ve pembe domates oldu. Bu ürünler neredeyse kaybolacaktı. Biz bu ürünlerin yeniden ekilmesine yardımcı olduk. Şu anda tohumlukların gerekli kontrolleri yapılıyor. Önümüzdeki yıl söz konusu ürünlerin tohumluklarının dağıtımına başlanacak” dedi.

Dudu, doğal tohumların herhangi bir ekim ömrü olmadığını da ifade ederek, “Bu tohumları yıllarca üst üste ekebilirsiniz. Tabi verim almak için çiftçilerimizin uyguladığı ‘şaşırtma’ gibi yöntemler kullanılıyor. Ama dışardan herhangi bir müdahale söz konusu olmuyor” ifadesini kullandı. Dudu, bu yıl üzerinde çalıştıkları ürünlerin bazılarının isimlerini şöyle sıraladı: “Karakılçık, saz çavdarı, sarı buğday, kavılca, Çanakkale börülcesi, Çarşamba salatalığı, çekirdeği çizgili karpuz.”

Atalık tohumlar takas ediliyor

Buğday Derneği, doğal tohumlukların kaybolmaması için Tohum Takas Şenlikleri de düzenliyor. Anadolu’dan gelen üreticiler; ninelerinin dedelerinin ektiği tohumlukları, diğer çiftçilerin tohumlukları ile takas ediyor.  Dudu; “Tohum Takas Ağı Projesi kapsamında şenliklere destek oluyoruz. Proje sadece şenliklerden ibaret değil. Daha bütüncül ve sürdürülebilir olması için projeyi tüm yıla yaydık. Çiftçiler istedikleri zaman, ata mirası tohumluklarını Tohum Takas Ağı’na teslim ediyor. Karşılığında, ağ kapsamındaki tohumluklardan istediğini alabiliyor” dedi.

Kralların yiyeceği Osmanlı çileği

İlk olarak 1920’li yıllarda Karadeniz Ereğli’de ekimine başlanan Osmanlı çileği, kralların yiyeceği olarak anılıyor. Kaynak: ITO Gazetesi 19 Nisan 13